poniedziałek, 17 lipca 2017

Kuba Wojtaszczyk - Dlaczego nikt nie wspomina psów z Titanica? [recenzja]

Wydawnictwo Akurat
Warszawa 2017

Pisarstwo Wojtaszczyka jest bardzo w moim guście: impulsywne, niepokojące, gęste od emocji i znaczeń, a także naznaczone irracjonalnymi sytuacjami, które sytuują tę prozę gdzieś pomiędzy jawą a marą.
Uwielbiam jego przydługie barokowe tytuły, które groźnie robią miny do czytelnika, niektórych zniechęcając już na wstępie, innych kupując samą okładką.
W swej najnowszej powieści wraca do ponurego roku 1945, zaraz po zakończeniu wojny. Prezentuje cały wachlarz dziwnych, pokaleczonych postaci, które czasem budzą lęk, innym razem współczucie i rozpacz.
I tu pojawia się zarzut, najpoważniejszy i bodaj jedyny. Brak tu fabuły i trwałej historii, motywu przewodniego, czegoś, co spowodowałoby, że na tę książkę spojrzy się inaczej niż tylko na gabinet osobliwości.
Mamy oto cyrk, któremu przewodzi zagadkowy Właściciel. Kolekcjonuje on ludzkie okazy, wśród których na szczególną uwagę zasługuje wróżka Irmina (oślepiona przez wyzwolicieli), Moryc reklamowany jako "ostatni polski Żyd", karzeł Szczepan, który przetrwał piekło obozów koncentracyjnych. Jest także udający niemowę nazista Damiel, terkotliwy Volksdeutch Cassiel oraz Lena, kobieta - guma, której numer pokazowy to prześlizgiwanie się między drutami kolczastymi.
I tyle. Poszczególne ustępy powieści zogniskowane są na kolejnych bohaterów, jednak są to solowe występy, a przy braku gry zespołowej, całość pozostawia niedosyt i poczucie, że coś czytelnika ominęło, czyżby historia?
Na myśl nasuwa się porównanie Polski do świeżo odbudowanego cyrku, pełnego zwichrowanych obywateli, i ta myśl mogłaby być wstępem do rozwinięcia historii. Mocne, skomplikowane i rysowane bardzo grubą kreską charaktery bohaterów nie zostawiły jednak autorowi miejsca na zajęcie się tym zagadnieniem.
Galeria postaci jest, brak opowieści.
I tak Cię lubię Wojtaszczyku. Czekam na rozwój wypadków.


Za egzemplarz książki dziękuję wydawnictwu: